(ĐSCT) Hồ Dã Tạ (Pả Khăm) được nhắc đến là một điển hình của Công an Quảng Trị. Anh là một đội trưởng công an phụ trách xã, công an huyện Đakrông mẫu mực, gắn bó mật thiết với nhân dân. Anh còn được biết đến là một nghệ nhân dân gian, là người có công lưu giữ nhiều vốn văn hóa của đồng bào Vân Kiều. ĐẮM ĐUỐI VỚI VĂN HÓA NGƯỜI VÂN KIỀU Sinh ra trong một gia đình đam mê ca hát, ngay từ nhỏ Pả Khăm đã được tiếp cận với nhiều làn điệu dân ca của đồng bào mình. Anh bảo: “Cha mất từ nhỏ, mẹ là người hát hay, đàn giỏi, nên âm nhạc dân tộc Vân Kiều đã ăn vào máu thịt của mình rồi”. Công tác công an đòi hỏi Pả Khăm thường xuyên bám địa bàn, bám dân, có như vậy mới hiểu được tâm tư nguyện vọng của bà con. Hơn hết, cán bộ làm công tác vận động quần chúng phải hiểu được tập tục văn hóa của người bản địa. Được gần dân, anh hiểu được nỗi buồn của bà con dân bản, nhất là những người lớn tuổi khi thấy con trẻ suốt ngày nghêu ngao những bài hát nhạc trẻ, nhưng không biết được làn điệu dân ca dân tộc mình. Pả Khăm nói: “Bây chừ nhiều thanh niên trai gái của bản đã quên mất cây đàn, tiếng hát của người Vân Kiều mình rồi. Trách nhiệm của mình biết mà không truyền lại cho con cháu học thì mình có lỗi với đời sau lắm”. Pả Khăm bên “bảo tàng” nhạc cụ Khi còn phụ trách địa bàn xã Tà Long, Húc Nghì, anh cũng xây dựng hẳn một đội văn nghệ, thu hút đông đảo bà con tham gia. Từ khi anh chuyển công tác sang địa bàn khác, đội văn nghệ không có người “cầm chịch” nên đã giải thể. Khi về quản lý địa bàn xã Đakrông, ước mơ “biến mỗi người dân trở thành một nghệ nhân” của anh mới trở thành hiện thực. Anh nghĩ để bà con tham gia vào đội, trước hết gia đình mình phải gương mẫu đi trước. Vì vậy, anh đã vận động vợ, con, anh em trong gia đình tham gia. Cứ thế dân bản đồng lòng ủng hộ. Đến nay đội nghệ nhân thôn Klu đã có 20 người tham gia, trong đó có 10 người dưới 23 tuổi, do Pả Khăm làm đội trưởng. Ngoài ra, tận dụng những giờ phút rảnh rỗi hiếm hoi, anh chỉ dạy cho các thành viên trẻ về cách múa các làn điệu, cách sử dụng các nhạc cụ. Cứ thế đêm đêm ngôi nhà sàn của gia đình Pả Khăm cất lên những làn điệu dân ca của người Vân Kiều như Tà Oải, Xà Nớt, Oát... Với vai trò “nhạc trưởng”, Pả Khăm thường xuyên đi xuống tận thôn bản, các vùng sâu vùng xa, các xã biên giới gặp gỡ những nghệ nhân để học thêm cách chế tác và sử dụng nhạc cụ dân tộc, đồng thời chép lại các bản nhạc cổ đã bị thất truyền. Ngoài ra, Pả Khăm còn soạn lời mới theo các làn điệu dân ca quê hương anh, phản ánh cuộc sống mới của đồng bào Vân Kiều. Chỉ vào “bảo tàng” nhạc cụ của mình với nào là cồng, chiêng, trống, sáo Khui, nhị, tăng ác, khèn bè,... Pả Khăm nói: Khó khăn lắm mới có đầy đủ những nhạc cụ này, bởi việc người dân lưu giữ nhạc cổ còn lại rất hiếm hoi. Trong số đó có cái thì chính quyền hỗ trợ mua, có cái phải tự bỏ tiền túi, cái thì mình mày mò chế tác. Pả Khăm cùng đội nghệ nhân thôn Klu Các nhạc cụ này đã theo chân đội văn nghệ thôn Klu đi biểu diễn ở nhiều nơi, từ các lễ hội của bản, làng đến Đại hội Đảng bộ huyện Đakrông. Đội còn đi biểu diễn phục vụ đoàn đại sứ quán Phần Lan, Hội nghị của Sở Y tế tỉnh Quảng Trị, Đại hội các dân tộc thiểu số... Không chỉ lưu giữ nhạc cụ, Pả Khăm còn sử dụng thành thạo nhiều loại nhạc cụ đặc trưng trong gần 5 loại nhạc cụ như: Pa lửa, sáo, cập a chung, khui, ca lui... Đặc biệt, anh còn hát được rất nhiều làn điệu truyền thống của tộc người mình. MỘT ĐỘI TRƯỞNG MẪU MỰC Trung tá Pả Khăm còn được biết đến là một Đội trưởng Đội Công an phụ trách xã Công an huyện Đakrông nhiệt tình, năng nổ, đã được Bộ Công an tặng Bằng khen vì nhiều lần không nhận hối lộ. Hình ảnh Pả Khăm luôn hiện diện cùng với nhân dân ở những vùng sâu vùng xa, vùng biên giới, như: Ba Nang, Avao đến Tà Long, Húc Nghì và nay là xã Đakrông, nơi nào anh đến bà con đều quý mến. Đối với anh Hồ Văn Lư ở thôn Ly Tôn, xã Tà Long thì coi Pả Khăm là ân nhân: “Hôm nay, gia đình em có ruộng nước, có vườn là nhờ công ơn giáo dục của anh Pả Khăm”. Pả Khăm có phương châm công tác là phải trọng dân, gần dân, nắm được tâm tư nguyện vọng của bà con. Làm công tác công an ở vùng cao, trước hết phải hiểu được phong tục tập quán của từng địa bàn. Trước khi giải quyết vụ việc phải lắng nghe ý kiến của nhân dân, có như vậy bà con mới tin yêu và nghe theo mình được. Pả Khăm nói: Là người con Vân Kiều nên bản thân anh luôn nguyện sống xứng đáng với kỳ vọng của đồng bào được vinh dự mang họ Bác Hồ. HỒNG NHUNG - DIỆU THÚY
