Đắng lòng với lạc và cao su (Cadn.com.vn) - Ngược với những cánh đồng lúa Đông Xuân bội thu hơn 5 tấn/ha đang vào giai đoạn cuối thu hoạch thì thời điểm này hàng ngàn héc-ta cao su bị bệnh không cho mủ và héo khô cành, ngọn phải chặt bỏ cùng với hàng trăm héc-ta lạc không cho trái, chết yểu do ảnh hưởng đợt rét đậm rét hại kéo dài từ đầu năm 2011 gây thất thu tiền tỷ đã trở thành chuyện thời sự nhà nông tại tỉnh nghèo Quảng Trị. Có thể nói, đợt rét khắc nghiệt đã qua gần 3 tháng nhưng thiệt hại của nó kéo dài tới nhiều năm sau. Lao đao vì... lạc Cách xa TT KrôngKlang, trung tâm huyện miền núi Đăkrông khoảng 30km là các xã Triệu Nguyên, Ba Lòng, Hải Phúc, nơi cuối dòng sông Đăkrông và bắt đầu dòng Thạch Hãn chính là vùng trọng điểm trồng lạc của tỉnh Quảng Trị. Nếu là tháng 6 của năm ngoái, các xã ở nơi cuối dòng sông Đăkrông này nhộn nhịp đón tiểu thương vào ra mua lạc thương phẩm thì nay lặng lẽ đến xót lòng. “Trời rét lâu quá khiến bà con tui cũng lấy làm lo nhưng không tưởng tượng đến cảnh cây lạc bị thiệt hại dồn dập lớn đến như ri”, chị Nguyễn Thị Lan, ở xã Triệu Nguyên, cho biết. Như để chứng minh thực tế còn đáng sợ hơn, chị Lan ra ruộng lạc nhổ lên vài cây và cười như mếu. Trên tay chị là chùm rễ xum xuê nhưng chẳng có trái nào. Đó là số cây lớn được sau đận rét hại, còn vô vàn thửa khác cây không phát triển được buộc phải khẩn cấp thay thế loại cây ngắn ngày khác nhằm giúp người dân khắc phục một phần thiệt hại. Theo H. Đăkrông thì gần 100% diện tích trồng lạc của bà con miền núi với hơn 500 ha gần như mất trắng dù đã được ngành Nông nghiệp huyện hỗ trợ giống kịp thời để gieo tỉa dặm trên diện tích hư hại nhưng vẫn không cải thiện được tình hình. Đăkrông là một trong 61 huyện nghèo của cả nước, cuộc sống nơi đây còn vô vàn khó khăn nên thất thu mùa vụ này sẽ kéo theo nguy cơ cái đói giáp hạt nặng nề. Vì rét hại, lạc không cho trái. Từ Đăkrông, chúng tôi lại về H. Cam Lộ, địa bàn chuyên canh cây lạc lớn nhất tỉnh. Nông dân cũng rơi vào cảnh lao đao khi chứng kiến diện tích lớn cây không trổ hoa, không trái và “chết yểu” do thời tiết thất thường. Gieo đợt đầu có hơn 300 ha lạc tại các xã Cam Tuyền, Cam Thành, TT Cam Lộ, xã Cam Thủy nhưng không ra hoa, người dân tiếp tục gieo đợt hai hơn 350 ha, lạc lại mắc bệnh chết diện rộng. Được biết vài năm lại đây, diện tích lạc tại vùng chuyên canh lớn nhất tỉnh này đã giảm đáng kể. Người dân cho hay do biến đổi khí hậu khiến thời tiết thất thường dẫn đến khung mùa vụ cũng thay đổi, năng suất từ đó cũng giảm sút khiến người dân thiệt hại không nhỏ và không còn muốn chú trọng vào cây lạc như hàng chục năm qua. Khốn khó chờ... “vàng trắng” Những ngày này, đi đâu ở Quảng Trị cũng nghe đề tài quanh cây cao su tiểu điền. Tháng trước, chị Hồ Thị Hiền, ở xã Cam Thanh, Cam Lộ, tất bật thuê gần 10 lao động lên vườn cây cao su 5 năm tuổi diện tích hơn 2ha để khẩn trương cứu cây cao su đang héo cành, ngọn và chết dần. Ban đầu không biết nguyên nhân nên chị và nhiều hộ trồng cao su lân cận vô cùng lúng túng, thấy cây héo tưởng thiếu nước, thiếu phân. Đến khi nắm được căn nguyên có biện pháp cứu chữa thì bệnh cũng đã lây ra khá rộng khiến chị và nhiều hộ lân cận vô cùng hoang mang. “5 năm chăm bón, đầu tư biết bao nhiêu tiền của công sức đã gần ngày lấy mủ vậy mà giờ đây phải chặt bỏ cành, thậm chí chặt ngang hàng trăm cây, biết bao giờ mới lấy lại vốn”, chị Hiền cay đắng cho biết. Chị Hiền là hộ khó khăn, đông con cũng như nhiều hộ trồng cao su tiểu điền khác đã mạnh dạn đầu tư loại cây công nghiệp này để mong một ngày kia sẽ được đổi đời. Vậy mà rủi ro đến quá bất ngờ với thiệt hại thật nặng nề. Bệnh héo đen đầu lá và phấn trắng gây héo cành và khô ngọn cây cao su tiểu điền. Nguyên nhân gây bệnh được cho bắt nguồn từ thời tiết thất thường, rét đậm, rét hại kéo dài. Loại bệnh được xác định là bệnh phấn trắng và héo đen đầu lá. Bệnh diễn ra trên hàng ngàn héc-ta kéo dài từ H. Cam Lộ ra H. Gio Linh và hoành hành nặng nhất tại H. Vĩnh Linh khiến lòng dân đau xót và chính quyền cũng như cấp ngành vô cùng lo lắng. Huyện này có tổng diện tích cây cao su tiểu điền gần 6.500ha, trong đó cao su đang khai thác hơn 4.300ha, cao su chưa khai thác, độ tuổi từ 1 đến 6 năm hơn 2.100 ha. Sau đợt rét hại đầu năm 2011, đã có 80% diện tích cây cao su trên toàn huyện bị bệnh. Thiệt hại càng lớn hơn khi do rét hại đã ảnh hưởng đến chu kỳ phát triển của cây khiến hơn 2 tháng qua cây cao su trong thời kỳ khai thác mủ bỗng... câm. Bình quân 1 ha cây cao su cho mủ thu được từ 500.000 đến 700.000đồng/ngày thì con số thiệt hại đến nay lên đến hàng trăm tỷ đồng khi có vài ngàn héc-ta tại Vĩnh Linh và vùng Cùa (H.Cam Lộ) chậm thu. Hiện người dân vẫn đang nỗ lực chăm sóc để vườn cây nhanh phục hồi và cũng là thể hiện sự kiên cường, không bỏ cuộc trong hành trình gian nan chinh phục “vàng trắng”. Bài, ảnh: Bảo Hà
