1. CUỘC CHẠY TRỐN QUÁ KHỨ Bùi Giáng sinh ngày 17 tháng 12 năm 1926 tại một ngôi làng nằm ven sông Thu Bồn, nơi mà sau này có lần ông mơ màng hồi tưởng lại: “Làng tôi xưa kia có nhiều cỏ mọc. Cỏ mọc từ trong làng ra ngoài ruộng, tới những cồn gò đồi núi thật xanh. Tôi lớn lên giữa linh hồn cỏ mọc”. Đó là ngôi làng Thanh Châu thuộc xã Vĩnh Trinh, huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam. Nơi đây, gần năm trăm năm trước, cụ tổ dòng họ này đã theo chân đoàn quân Nam tiến của vua Lê Thánh Tôn từ Hoan Châu, Nghệ An vào để khai khẩn lập làng, từ đó truyền dõi dòng họ Bùi. Trải qua nhiều đời, dòng họ Bùi trở thành một trong những dòng họ lớn ở đất Quảng Nam. Dòng họ này đã sản sinh ra những con người nổi tiếng như bác sĩ Bùi Kiến Tín, nhận bằng Y khoa tại Pháp từ năm 1940, người đã sáng chế ra loại dầu gió nổi tiếng mà trước kia ở miền Nam không ai không biết đến là dầu Bác sĩ Tín. Thân sinh của Bùi Giáng là ông Bùi Thuyên, thuộc đời thứ 16 của dòng họ Bùi ở Quảng Nam. Do người vợ chánh qua đời sớm nên ông lấy người vợ kế là bà Huỳnh Thị Kiền. Bùi Giáng là con thứ 2 của ông Bùi Thuyên với bà Huỳnh Thị Kiền. Thuở nhỏ, Bùi Giáng được đặt tên là Bùi Khắc Gián, sau lớn lên đến tuổi đi học, ông được thầy giáo đổi tên lại thành ra Bùi Giáng. Ông Bùi Công Luân, một người em ruột cùng cha cùng mẹ của Bùi Giáng viết: “Không rõ cơ duyên huyền diệu nào đưa đẩy, ba tôi đã gặp được hai bà nội tướng đều thuộc hai gia đình suốt ba đời cần lao theo nếp, gia thanh giữ lễ. Mẫu thân thứ nhất là con gái cụ Phạm Tuấn, một trong Ngũ phụng tề phi. Mẹ đầu chẳng may qua đời sớm, lúc hạ sinh người con thứ ba – một gái đầu và hai trai. Mẫu thân thứ nhì là cháu cụ Hoàng Diệu, cũng là một gái đầu lòng, thêm một cô út, có điều, khoảng giữa là một loạt… bảy vị! Anh Bùi Giáng là con trai đầu của mẫu thân sau, tức thứ năm trong gia đình - Sáu Giáng là theo cách gọi miền Nam”. Sáu Giáng chính là cái tên thân mật mà nhiều người gọi ông. Và Bùi Giáng cũng tỏ ra thích thú với tên gọi này. Thỉnh thoảng ông cũng tự xưng cái tên thứ đó trong những câu thơ của mình. Trong một bài thơ khá hài hước, Bùi Giáng viết: - Ủa, phải anh Sáu Giáng đó không? - Và cô có phải cô Bông năm nào? - Anh còn nhớ rõ, ôi chao Vợ chồng tôi cũng lúc nào nhớ anh Anh điên mà dzui dzẻ thập thành Còn chúng tôi tỉnh mà đành buồn thiu Năm chưa đầy 20 tuổi, Bùi Giáng đã lập gia đình. Sau khi cưới vợ xong, Bùi Giáng dọn ra ở riêng ngay. Ông đi về hướng Tây, lên tận vùng rừng núi Trung Phước thuộc huyện Quế Sơn tỉnh Quảng Nam. Nơi đó, cha mẹ ông có một ít ruộng vườn, có thể trồng cấy để sinh sống. Nhưng có lẽ ông đến đó không phải vì sinh kế mà vì một điều bí mật khác. Trong bài viết Chị và anh in trong tập thơ Chớp biển của Bùi Giáng do thân nhân ông ở nước ngoài xuất bản, có đoạn kể về việc ông rời Thanh Châu lên định cư ở Trung Phước như sau: “Dường như anh muốn xa lánh, trốn tránh, thậm chí đoạn tuyệt với một cái gì đó. Có thể là một quá khứ với những kỷ niệm không phai. Có thể là một đoạn đời với nhiều bão dông còn âm ỉ”. Tuy nhiên cái khung cảnh của một vùng đất miền sơn cước gợi có lẽ cũng gợi cho tâm hồn thi sĩ của ông những niềm thích thú chứ không chỉ đơn thuần là chạy trốn quá khứ. Theo lời tả của ông Bùi Công Luân, thì ngôi làng Trung Phước có phong cảnh rất đẹp, địa thế trải dài bên sông Thu Bồn. Đặc biệt, nơi Bùi Giáng ở thật nên thơ: một mái nhà tranh giữa khu vườn rộng đầy cau. Trung Phước có lẽ là mảnh đất tươi tốt ươm mầm cho hồn thơ Bùi Giáng. Không rõ bài thơ đầu tiên của ông ra đời từ lúc nào, nhưng trong tập Mưa nguồn in năm 1957, ta bắt gặp những hình ảnh dòng sông mùa nước lũ, bến đò nằm đợi khách, hoa sim hoa mua nở tím – có lẽ là những hình ảnh của chính làng quê này: “Mây dừng lại chân trời phủ khói Dòng sông đi đò bến đợi ngu ngơ Chiều trời đẹp tâm tình em không nói Đất với trời chung một nghĩa bơ vơ” “Người xuống theo dòng trôi nước lũ Màu sim màu móc núi sương mây Suối đá gập ghềnh hôm sớm tụ Khói mù mịt thổi xuống đồi cây” 2. CÂU CHUYỆN TÌNH BÍ ẨN Nhưng cuộc đời Bùi Giáng không phải sinh ra để được hưởng cái thú điền viên đó. Định mệnh đã sớm sắp đặt Bùi Giáng trở thành một người cô độc để ông có thể tự do rong ruổi suốt cuộc đời sau này. Người vợ của Bùi Giáng chỉ sống với ông được có một thời gian ngắn rồi vĩnh viễn ra đi. Lúc đó Bùi Giáng chỉ mới ngoài hai mươi tuổi. Có một sự lạ lùng bí ẩn về chuyện tình duyên của Bùi Giáng mà cho đến nay, những người thân trong gia đình ông vẫn chưa hiểu hết hoàn toàn. Người vợ mà Bùi Giáng cưới năm mười chín tuổi đó, là con gái của một gia đình mà ông trọ học ở Hội An. Gia đình này có hai cô con gái cùng tuổi nhau. Cô chị tên là N, cô em tên là T. Trước đó, trong gia đình không hề thấy Bùi Giáng thể hiện tình cảm gì với con gái của họ. Thế nhưng một hôm, Bùi Giáng đột ngột bỏ nhà trọ để về nhà một tuần lễ. Rồi ông kêu người nhà tới nơi ông ở trọ mang toàn bộ đồ đạc về. Sau đó, ông trở lại và xin nói chuyện với gia đình về vấn đề hôn nhân. Bùi Giáng đã nói một câu gọn lỏn với người mẹ của họ là: “Con muốn cưới N”. Mọi người sửng sốt nhìn Bùi Giáng. Một lúc sau đó, bà mẹ mới ôn tồn nói với Bùi Giáng: “Hai đứa chúng nó luôn coi con như anh em trong nhà, sao bây giờ con lại nói kỳ vậy?”. Nghe bà mẹ nói vậy, Bùi Giáng tuyên bố: “Nếu bác không gả N cho con, con sẽ đốt nhà bác”. Bà mẹ nghe thế liền xuống nước: “Thôi, bây giờ con ra hỏi con N, nếu nó chịu thì bác gả”. Bùi Giáng đã xin được gặp riêng cô chị khoảng nửa tiếng đồng hồ, sau đó cô gái trở lui vào vừa khóc vừa gật đầu đồng ý với gia đình. Một thời gian sau, đám cưới được tổ chức. Một điều làm nhiều người trong gia đình ông cảm thấy ngờ ngợ là lẽ ra ông phải yêu cô em thì mới hợp lý, nhưng đằng này ông lại yêu cô chị. Bởi cô em xinh xắn, duyên dáng hơn cô chị rất nhiều. Và Bùi Giáng thì lúc này cũng rất hào hoa phong nhã. Còn gia đình vợ ông thì lại ngạc nhiên theo một kiểu khác. Lúc Bùi Giáng bỏ nhà trọ một tuần lễ là lúc mà gia đình này chuẩn bị gả chồng cho cô em. Vì thế bà mẹ nói với gia đình Bùi Giáng rằng không hiểu tại sao ông lại làm như vậy. Bởi họ gả cô em chứ có phải gả cô chị đâu mà ông lại hốt hoảng lên. Gia đình cô gái còn cho biết, trong cuốn nhật ký của mình, Bùi Giáng ghi dày đặc từ đầu đến cuối hai chữ ghép tên ông và N. Thế nhưng một số tài liệu trước đây cho rằng Bùi Giáng không có nhiều cảm tình với người vợ của ông. Có thật như vậy không? Ông Bùi Công Luân xác nhận điều đó là đúng, nhưng lâu nay ông cũng không hiểu vì sao như vậy. Cho đến năm 1991, qua một người rất thân với gia đình, ông Luân nhận được thông tin sau đây: người vợ thuở xưa mà Bùi Giáng xin cưới làm vợ đó, ông không hề có tình yêu. Người mà ông yêu chính là cô em chứ không phải là cô chị. Và chính cô em này đã chấp nhận tình yêu của ông và hai người từng có những giây phút mặn nồng với nhau. Trở lại với người vợ chính thức của ông. Nói rằng ông không có tình yêu nhưng chắc hẳn ông cũng không phải quá thờ ơ với bà? Ta thấy trong cuộc đời thơ sau này của mình, Bùi Giáng luôn làm thơ vì người đẹp, nhưng chúng ta không rõ ông có làm bài thơ nào tưởng niệm người vợ xấu số này không. Một số bài thơ, xét về mặt câu chữ, có vẻ phảng phất hình bóng của người vợ thời xa xưa ấy. Trong bài thơ Bờ lúa của tập Mưa nguồn, Bùi Giáng viết: Em chết bên bờ lúa Để lại trên đường mòn Một dấu chân bước của Một bàn chân bé con Anh qua miền cao nguyên Nhìn mây trời bữa nọ Đêm cuồng mưa khóc điên Trăng cuồng khuya trốn gió Mười năm sau xuống ruộng Đếm lại lúa bờ liền Máu trong mình mòn ruỗng Xương trong mình rã riêng Những câu thơ này thật cảm động, rất giống một bài thơ khóc vợ. Hoặc là bài Bên này, vẫn trong tập Mưa nguồn, cũng có những câu thơ đớn đau: Ta đứng lại bên này chờ đợi Ồ phải không? Em đó phải không Ta đếm lại từng ngón tay lẩy bẩy Đời chúng ta là mấy trăng tròn Ngày vui ngắn? Lòng đã vơi mấy bận Ngày vui đi? Mấy bận giữa lòng ta Đổ lây lất mưa về xuân lấm tấm Ô thiều quang tan biến vội sao mà Đó là những gì liên quan đến chuyện lập gia đình của Bùi Giáng vào thuở xa xưa. Ngoài người phụ nữ này ra, về sau không ai thấy ông có một người phụ nữ nào nữa. Có một câu chuyện hết sức đặc biệt được kể lại cho thấy Bùi Giáng đã khác người từ lúc còn rất trẻ. Đó là lúc Bùi Giáng cùng vợ ra ở riêng trên vùng rừng núi Trung Phước được ít lâu. Một bữa nọ, do không thể giải quyết mối xung khắc lâu ngày giữa hai vợ chồng nên người vợ trẻ của ông quyết định về nhờ cha mẹ chồng đứng ra phân xử. Cả hai nhà đều ở dọc theo con sông Thu Bồn, nhà Bùi Giáng ở phía thượng nguồn, nhà cha mẹ ông ở phía hạ nguồn, cách nhau mấy chục cây số. Vì thế người vợ xuống đò dọc để về nhà cha mẹ chồng. Bùi Giáng có lẽ sợ vợ sẽ làm lớn chuyện nên vội vã chạy theo năn nỉ vợ hãy quay về nhà. Nhưng người vợ kiên quyết không nghe và bước xuống đò. Bùi Giáng đành phải xuống đò theo. Trên đò ông mấy lần cố gắng thuyết phục vợ nhưng không ăn thua. Đò chạy được một quãng, thấy năn nỉ không xong, Bùi Giáng liền dùng kế sách khác. Ông quyết định ra tối hậu thư để gây sức ép với vợ. Bùi Giáng đứng dậy tuyên bố: “Nếu em không đổi ý quay về, không bỏ qua chuyện cũ, thì tôi sẽ… nhảy ra khỏi đò!”. Đó là một lời dọa mà không ai có thể tin là người dọa sẽ thực hiện. Bởi nhảy ra khỏi một con đò dọc đang chạy họa có là người điên. Những hành khách nãy giờ trên đò cũng đã nghe thủng câu chuyện của đôi vợ chồng trẻ, khi nghe Bùi Giáng tuyên bố như thế, ai cũng nghĩ rằng anh chàng nói chơi. Thế nhưng Bùi Giáng không hề nói chơi. Khi thấy người vợ không chịu nhượng bộ mình, Bùi Giáng lao mình xuống nước như nàng Kiều lao mình xuống sông Tiền Đường. Hành khách trên chuyến đò thảy đều kinh ngạc. Nhưng chưa hết. Bùi Giáng không chịu leo lên đò trở lại dù ai nói gì thì nói, cũng không chịu bơi lên bờ về nhà mà cứ bám theo con đò để bơi đi mấy chục cây số nữa cho đến tận bến sông nhà mình thì mới lên bờ. Bùi Giáng theo vợ bước vào nhà. Bà mẹ ngỡ ngàng nhìn đứa con trai toàn thân ướt sũng và sau khi nghe cô con dâu vừa khóc vừa thuật lại câu chuyện thì cũng hết ý kiến luôn, không thể bình luận được một lời nào. Cô con dâu sụt sùi kể tiếp: “Ảnh cho con ăn toàn khoai lang và rau luộc. Ảnh không cho con mua cá, mua thịt”. Bấy giờ bà mẹ chồng mới biết rằng, lâu nay cô con dâu bị ép phải thực hiện một chế độ gần như là ăn chay trường! Hóa ra là do một quan niệm cực đoan nào đó về vấn đề ẩm thực, Bùi Giáng chỉ đồng ý cho vợ làm những món ăn nhiều rau đậu, dưa cà mà thôi.
hì hì nghía vô đây ,codonminhtoi làm bài mà ko ai vào sorry nha ,mình thay mặt nhận lổi cho các thành viên trong QTOL bài bạn làm hay quá
Nhận xét thì không nhận xét mà chỉ lo cười , tui thấy bạn cười dữ quá đó buồn thật.......hix........hix