Hình ảnh chiếc mũ rơm trên đầu những em bé Việt Nam cắp sách đến trường thời bom đạn chống Mĩ cứu nước còn đọng lại trong tâm trí biết bao thế hệ Việt Nam. Những sợi rơm vàng mỏng manh đã được người Việt Nam bện lại thành chiếc mũ đem ra chống lại những vũ khí tối tân của kẻ thù. Mặc cho bom đạn thù khốc liệt réo gào, dưới chiếc mũ rơm, người Việt Nam vẫn sống, học tập, lao động và chiến đấu để giải phóng dân tộc mình, giành độc lập, thu non sông về một mối. Chiếc mũ rơm ra đời khi đế quốc Mĩ bắt đầu cuộc chiến leo thang ra miền Bắc vào năm 1963. Khi ấy, thầy giáo Phạm Ngô Huy là hiệu trưởng của trường phổ thông cơ sở Kim Lan, xã Kim Lan, huyện Gia Lâm, Hà Nội. Xã Kim Lan nằm dọc ven sông Hồng, do phù sa bồi đắp nên nền đất yếu, không đủ độ vững chắc để đào những chiếc hầm tăng xê tránh bom và hàng ngày phải chứng kiến hơn 400 học sinh của trường phải đối mặt với những nguy hiểm từ những viên bom bi, những mảnh đạn khi máy bay Mĩ tấn công, thầy giáo Phạm Ngô Huy đã nghĩ ra cách đào hầm theo hình tròn để giữ cho đất khỏi bị sụp. Mỗi chiếc hầm chỉ đủ chỗ cho 2 đến 3 em học sinh. Nhưng nắp hầm thì không thể làm bằng bê tông hay tôn, sắt vì không phù hợp với các em học sinh. Thầy giáo Phạm Ngô Huy cùng các phụ huynh trong xã bèn làm những chiếc nắp hầm bằng rơm bện chặt rồi lấy những thanh tre làm nẹp. Từ loại vật liệu rất sẵn đó, học sinh đã được bảo đảm an toàn dưới những trận bom bi ác liệt của giặc Mĩ. Thế nhưng từ lớp học mà chạy cả một quãng đường dài dưới giao thông hào để ra đến hầm trú ẩn là cả một vấn đề lớn khi trên đầu các em không có gì che đỡ. Thầy giáo Phạm Ngô Huy nghĩ ra cách làm những chiếc mũ rơm theo mô hình của cái ổ gà rồi phổ biến đến từng phụ huynh. Chỉ đơn giản vậy thôi, nhưng chiếc mũ rơm đã lan rộng ra cả huyện khi 32 hiệu trưởng của 32 xã về tham quan học sinh trường phổ thông cơ sở Kim Lan chạy ra hầm tránh bom. Chuyện bay qua sông Hồng sang Thanh Trì và được một thầy giáo viết bài gửi lên Đài phát thanh tiếng nói Việt Nam. Từ đó chiếc mũ rơm không những tránh bom hay che nắng mà còn trở thành thời trang thông dụng của thanh niên lúc bấy giờ. Những chiếc mũ rơm bện từ những sợi rơm vàng óng, với nhiều kiểu dáng khác nhau đã trở thành một vẻ đẹp khó quên của người Việt Nam trong thời kì kháng chiến chống Mĩ cứu nước, như một biểu trưng của nghệ thuật quân sự nước ta lấy mềm thắng cứng, lấy thô sơ thắng hiện đại, đã góp phần không nhỏ cho chiến thắng vĩ đại của dân tộc ta.
